Ε Ν Α Ν ΣΤΡΑΤΑΡΧΗ, Αρχηγό του Βρετανικού Αυτοκρατορικού Γενικού Επιτελείου, την αυτού εξοχότητα τον στρατάρχη σερ Τζων Χάρντινγκ, έστειλε απ’ τον Οκτώβριο του 1955 η τότε κυβέρνηση τής αυτής μεγαλειότητος τής άχρι Σεπτεμβρίου 2022 βασιλίσσης Ελισάβετ Β΄, ως Κυβερνήτη της εδώ από το 1878 αποικίας της (Colony of Cyprus). Επικεφαλής χιλιάδων Άγγλων στρατιωτών και ντόπιων αστυνομικών για να καταστείλει, με την έμπειρη αποικιοκρατική του δεινότητα, δοκιμασμένη στην εξόντωση των Μάου-Μάου της Αφρικής, τους «ολιγάριθμους τρομοκράτες» (όπως τους αποκαλούσε) της Ε.Ο.Κ.Α, πέντε μόλις μήνες μετά την έναρξη (1η Απριλίου 1955) της Κυπριακής Επανάστασης.
Ε Ν Τ Ο Σ επταμήνου ο Χάρντινγκ «πέτυχε» να μεταβάλει σε συνειδητούς της Ε.Ο.Κ.Α. σύμπαντα τον Ελληνισμό. Σε Ελλάδα και Κύπρο.
- Οι κρεμάλες που έστησε για τους αγωνιστές της Ε.Ο.Κ.Α, συνένωσαν σε αντι-βρετανικές διαδηλώσεις σ’ όλη την Ελλάδα, για 1η φορά μετά τον φρικτό Εμφύλιο Πόλεμο 1943-1949, όλους τους Έλληνες.
Πλην των αλλότρια ραδιουργούντων εκλεκτών της εν Αθήναις Ξενοκρατίας οι οποίοι απεργάζονταν «να τεθή άπαξ και δια παντός τέρμα εις την Κυπριακήν πολιτικήν του πεζοδρομίου»:
- ΟΛΗ Η ΕΛΛΑΔΑ ήταν στους δρόμους. Σε κάθε πόλη ο ελλα-δικός μας λαός μετείχε σε ογκώδεις διαδηλώσεις, την Τετάρτη Διακαινησίμου 9η Μαΐου 1956, για τη σωτηρία της ζωής των δύο πρώτων αγωνιστών της ΕΟΚΑ Μιχαλάκη Καραολή και Ανδρέα Δημητρίου, τους οποίους οι Βρετανοί ανακοίνωσαν ότι θα απαγχόνιζαν την επόμενη μέρα . Όλος ο λαός σε όλες τις πόλεις της Ελλάδας απαιτούσε από τους «συμμάχους» Άγγλους, την αποτροπή του φρικτού εγκλήματος σε βάρος των δύο πατριωτών. Και την Ένωσιν της αγωνιζόμενης Κύπρου με τη μητέρα Ελλάδα.
Τ Ε Σ Σ Ε Ρ Ε Ι Σ Ελλα-δικοί μας θυσιάστηκαν, εκείνη την Τετάρτη 9.5.1956, στις συγκρούσεις μεταξύ διαδηλωτών και της αστυνομίας που εξαπέλυσε εναντίον τους η κυβέρνηση Καραμανλή στην Αθήνα:
- Ευάγγελος Γεροντής, απ’ την Κρήτη.
- Ιωάννης Κωνσταντόπουλος, απ’ την Τρίπολη.
- Φραγκίσκος Νικολάου, απ’ τον Πειραιά.
- Κωνσταντίνος Γιαννακούρης αστυφύλακας απ’ τη Δωρίδα.
«Τέσσερεις νεκροί και 164 τραυματίαι εις Αθήνας κατά τας χθεσινάς βιαίας συγκρούσεις», έγραφε 1η σελίδα, μεσημέρι της Πέμπτης 10.5.1956 η αθηναϊκή εφημερίδα «Τα Νέα». Κι ο πρώτος τίτλος, πιο ψηλά:
«Απηγχονίσθησαν την αυγήν οι δύο ήρωες της ελευθερίας – Ελλάς-Κύπρος θρηνούν τα μαρτυρικά τέκνα των και ορκίζονται εκδίκησιν»…
- ΠΡΩΤΟΜΑΡΤΥΡΕΣ στην Αγχόνη, οι αγωνιστές της Ε.Ο.Κ.Α.
Μιχαλάκης Καραολής 23χρ. και Ανδρέας Δημητρίου 22χρ.
- Τους κρέμασαν πριν χαράξει το φώς της Πέμπτης 10ης Μαΐου 1956.
Τους έθαψαν, 04:00, πρώτους στα Φυλακισμένα Μνήματα.
Δ Ε Ν ΥΠΑΡΧΕΙ πόλη στην Ελλάδα που να μην έχει, από το 1956, μία τουλάχιστο οδό με τ’ όνομα των Καραολή και Δημητρίου. Των Πρωτομαρτύρων στην Αγχόνη, αγωνιστών της Ε.Ο.Κ.Α. Και δεν υπάρχει στην Ελλάδα άλλο όνομα οδού που να ξεπερνά σε αρθιμό οδών τα ονόματα των Καραολή και Δημητρίου.
- Ήσαν οι πρώτοι που τάφηκαν, εν κρυπτώ, σε εντός των φυλακών κοιμητήριο που έφτιαξαν οι Εγγλέζοι, προκειμένου να μην αντιμετωπίσουν την παλλαϊκή έκρηξη στις κηδείες των ηρώων, όπως τον Δεκέμβρη του 1955 στην κηδεία του πρώτου ήρωα σε μάχη, αντάρτη Χαράλαμπου Μούσκου.
- Οι πρώτοι δύο στα Εννέα Φυλακισμένα Μνήματα των Δεκατριών εκ των Αρχαγγέλων της Λευτεριάς, αθανάτων έκτοτε ηρώων της Ε.Ο.Κ.Α:
- Μιχαλάκης Καραολής και Ανδρέας Δημητρίου, 10.5.1956.
- Ανδρέας Ζάκος, Χαρίλαος Μιχαήλ και Ιάκωβος Πατάτσος, 9.8.1956.
- Στέλιος Μαυρομμάτης, Ανδρέας Παναγίδης και Μιχαήλ Κουτσόφτας, 21.9.1956.
- Μάρκος Δράκος 18.1.1957.
- Γρηγόρης Αυξεντίου 3.3.1957.
- Ευαγόρας Παλληκαρίδης 13.3.1957.
- Στυλιανός Λένας, 28.3.1957.
- Κυριάκος Μάτσης, 19.11.1958.
Εννέα της Αγχόνης. Δύο στα Κρησφύγετα και Δύο στις Ενέδρες.
Φυλακισμένα Μνήματα: Κιβωτός με τα άγια των αγίων σύμπαντος του Ελληνισμού.
Φ Ρ Ο Ν Τ Ι Σ Α Ν ΟΜΩΣ από τότε οι Εγγλέζοι, με άλλες μεθόδους, πριμοδοτώντας τους Τούρκους, για να παραμείνουν μέχρι και σήμερα στη σκηνή του εγκλήματός τους «κυρίαρχοι» με δύο στρατιωτικές βάσεις εν Κύπρω. Με κύριο «λέγειν» Pen Holders περί Κυπριακού στο Συμβούλιο Ασφαλείας και ανέκαθεν σε όλες τις διαδικασίες του ΟΗΕ για την Κύπρο. Και - ιδίως, δυστυχώς - με ευπειθή Ηττημένα Μυαλά υποταγμένων εγχώριων πολιτικών, άχρι… “our children and grandchildren”, κατά τη διαβεβαίωση εν έτει 2010 Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας προς τον φίλο του (όπως τον αποκαλούσε) Βρετανό πρωθυπουργό της χερ μάτζεστι…
Μιχαλάκης Καραολής – Ανδρέας Δημητρίου
9η ΜΑΪΟΥ 1956, Τετάρτη της Διακαινησίμου.
Εκείνης της μέρας το φως, ήταν το τελευταίο που είδαν ο Μιχαλάκης Καραολής 23χρ. από το Παλαιχώρι κι ο Ανδρέας Δημητρίου 22χρ. από τον Άϊ-Μάμα Λεμεσού. Οι Πρωτομάρτυρες της Αγχόνης.
Πριν χαράξει το φως της Πέμπτης 10.5.1956, οι Εγγλέζοι ήδη τους είχαν κρεμάσει.
04.00 κλήθηκε ο ιερέας των φυλακών, ο Παπάντωνης Ερωτοκρίτου, εφημέριος του καθεδρικού ναού Αγίου Ιωάννου, για τη μοναχικότερη νεκρώσιμη ακολουθία:
- Μόνος με τα δύο φέρετρα στο έδαφος, μεταξύ του κτηρίου της αγχόνης και της κλειστής πόρτας του «νεότευκτου» κοιμητηρίου των φυλακών, που οι δύο ήρωες της ΕΟΚΑ πρώτοι «εγκαινίαζαν».
- Έγραψε στο βιβλίο του ο Παπάντωνης:
«Μόνος κατάμονος ετέθην επί το έργον σαν να ευρισκόμην μέσα σε όνειρο. Άναψα κεριά, ετοίμασα τον θυμιατόν και άρχισα αμέσως να διαβάζω την νεκρώσιμον ακουλουθίαν, σχεδόν μηχανικά από την σύγχυσίν μου, κάτω από το φως του κεριού, το οποίον προσπαθούσα να μην μου το σβήσει ο αέρας. Σαν αιώνας μου φάνηκαν αυτές οι λίγες στιγμές. Ούτε πώς άρχισα θυμάμαι, ούτε πώς τελείωσα. Ήθελα να κλάψω μα δεν μπορούσα. Ήμουν τόσον πολύ ταραγμένος, ώστε να λησμονώ τα ονόματά των, σαν να επέρασε πολύς χρόνος από την ώραν που αποχωριστήκαμεν ως σε κείνην την ώρα. Ετελείωσα και αμέσως γονυπέτισα μπροστά στα δυο φέρετρα. Τα δύο νεκρά σώματα ήσαν τυλιγμένα μέσα σε κουβέρτες της φυλακής. Στο φως του κεριού μου εφάνησαν μαραμμένα με χρώμα φαιό, και στο λαιμό διέκρινα καθαρά το σημάδι που άφησε το σχοινί της αγχόνης. Το κεφάλι ήτο γυρμένο προς τον ώμο και τα μάτια κλειστά. Τους εφίλησα στο πρόσωπον τόσον σφιχτά, ώστε να νοιώσω να είναι ακόμη ζεστά. Μ’ αυτό υπέθεσα ότι λίγη ώρα είχε που τους κατέβασαν από την αγχόνη. Πώς είναι δυνατόν να ξεχάσω αυτή την ανατριχίλα που μου ήρθε εκείνην την στιγμήν από την ζεστασιά που ένοιωσα από τα νεκρά και άψυχα σώματά των; Τους σκέπασα, τους έχυσα σταυροειδώς το λάδι, αυτό που έπρεπε να γίνη μόνον όταν ο νεκρός κατέβαινε στον τάφο. Συντετριμμένος απεχώρησα με όλην την ευλάβειαν και άφησα τα δύο φέρετρα έξω από την κλειστήν είσοδον του κοιμητηρίου. Μου είναι άγνωστον πώς ετάφησαν οι δύο μεγάλοι της Κύπρου νεκροί»…
Η Κιβωτός των Φυλακισμένων Μνημάτων
ΟΥΤΕ ο ίδιος ο Ζακύνθιος εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός, όταν στα 25 του χρόνια ολοκλήρωσε τον Μάϊο μήνα 1823 τον Ύμνον εις την Ελευθερίαν και πρωτοεκδόθηκε το 1825 «εκ της Τυπογραφίας Δ. Μενεσθενέως» στο επαναστατημένο Μεσολόγγι, μπορούσε βέβαια να προβλέψει πόσο ιεροί, ιερότατοι θα γινόντουσαν, μετά από εκατόν τριάντα τρία χρόνια, οι δικοί του στίχοι, τις στιγμές που τους τραγουδούσαν ανεβαίνοντας στην Αγχόνη των Εγγλέζων αποικιοκρατών οι Έλληνες Κύπριοι αγωνιστές της ΕΟΚΑ:
Τις στιγμές που η θηλιά των Βρετανών τους έσφιγγε τον λαιμό
και ο δολοφονικός γδούπος της καταπακτής έκοβε την επανάληψη τού
«και σαν πρώτα ανδρειωμένη» από το «χαίρε ώ χαίρε ελευθεριά»...
ΓΗ των Φυλακισμένων Μνημάτων:
Έκλεισε στην αγκαλιά της το γήθεν διαπλασθέν σώμα των Δεκατριών ενδόξων και πανευφήμων εκ των Αρχαγγέλων της Λευτεριάς. Τις στιγμές που παρασχόταν στις δεκατρείς ψυχές η ποθεινή πατρίδα, «παραδείσου πάλιν ποιών πολίτην με»: Το δεκατριλαμπές της μιάς θεοδωρηθείσας: Της λευτεριάς: Των Εννέα απαγχονισθέντων και των Τεσσάσων ηρωικώς πεσόντων αγωνιστών της ΕΟΚΑ.
1. Μιχαλάκης Καραολής
2. Ανδρέας Δημητρίου
3. Ανδρέας Ζάκος
4. Ιάκωβος Πατάτσος
5. Χαρίλαος Μιχαήλ
6. Μιχάλης Κουτσόφτας
7. Ανδρέας Παναγίδης
8. Στέλιος Μαυρομμάτης
9. Μάρκος Δράκος
10. Γρηγόρης Αυξεντίου
11. Ευαγόρας Παλληκαρίδης
12. Στυλιανός Λένας
13. Κυριάκος Μάτσης
Η ΓΗ των Φυλακισμένων Μνημάτων:
Χους εκ χοός ευλογηθέντος.
Σε ιεροτελεστία υψίστου μαρτυρίου, υπερύμνητου και πανάγιου γαλανόλευκου κάλλους, υποδέχθηκε και, εν σπλάχνοις έκτοτε, θερμαίνει των Δεκατριών ενδόξων και πανευφήμων Ελλήνων τα κόκκαλα τα ιερά. Και για τον λόγο αυτό κατέστη από 10ης Μαϊου 1956 μέχρι 19ης Νοεμβρίου 1958 και εσαεί, Κιβωτός με τα άγια των αγίων του Ελληνισμού στην Κύπρο, για όλους τους επόμενους ελληνικούς αιώνες.
Λάζ.Α.Μαύρος 10 Μαΐου 2023